صادرات تره‌بار ایران یکی از بخش‌های مهم اقتصادی کشور است که به دلیل تنوع آب و هوایی، امکان تولید محصولات کشاورزی متنوع و با کیفیت بالا را فراهم کرده است. ایران با تولید محصولاتی همچون سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، پیاز، سیر، فلفل دلمه‌ای، کاهو، کلم و خیار به کشورهای مختلفی از جمله عراق، امارات و روسیه صادرات دارد.
مشکلاتی که در توسعه صادرات محصولات تره‌بار وجود دارد شامل عدم آشنایی کافی با روش‌های اصولی برداشت و بسته‌بندی، هزینه‌های بالای حمل‌ونقل، مشکلات گمرکی و عدم شناخت کافی از بازارهای هدف است. این مسائل می‌توانند منجر به خرابی و فساد محصولات شوند و تأثیر منفی بر کیفیت صادرات بگذارند. با این حال، تلاش‌هایی برای بهبود این وضعیت از طریق ابلاغ ضوابط بسته‌بندی مناسب و استاندارد برای ۲۲ نوع محصول تره‌بار صورت گرفته است تا محصولات با کیفیت بالا و در شرایط مناسب به بازارهای خارجی ارسال شوند.
یکی از تلاش‌های مهم در زمینه افزایش صادرات تره‌بار، مشارکت شرکت‌های خصوصی و بازرگانی‌های مختلف در نمایشگاه‌های بین‌المللی مانند ایران اکسپو 2024 است که فرصتی برای معرفی توانمندی‌های صادراتی کشور فراهم می‌آورد. شرکت‌های بازرگانی مانند گرومیتا با تأمین محصولات با کیفیت و رقابتی از کشاورزان محلی، نقش مهمی در ارتقای جایگاه ایران در بازارهای بین‌المللی دارند.
بزرگترین صادرکنندگان تره بار جهان
بزرگترین صادرکنندگان تره بار در جهان شامل چند کشور عمده هستند که سهم قابل توجهی از بازار جهانی را در اختیار دارند. مکزیک، اسپانیا و هلند از جمله مهمترین صادرکنندگان تره بار تازه به شمار می‌روند. مکزیک با افزایش تقریباً 40 درصدی صادرات تره بار تازه در بین سال‌های 2017 تا 2022، به خصوص به بازار ایالات متحده، نقش بسیار مهمی در بازار جهانی ایفا کرده است.
هلند نیز به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان بذرهای ارزشمند گیاهان شناخته می‌شود، در حالی که اسپانیا به صادرات گسترده تره بار تازه به دیگر کشورهای اتحادیه اروپا و بریتانیا می‌پردازد. ترکیه و لهستان نیز در حال تبدیل شدن به تولیدکنندگان و صادرکنندگان بزرگ تره بار، چه تازه و چه فرآوری شده، هستند.
از دیگر کشورهای بزرگ صادرکننده می‌توان به چین اشاره کرد که صادرات محصولات گیاهی از جمله تره بار یخ‌زده را بر عهده دارد و به عنوان یک بازیگر بزرگ در بازار جهانی شناخته می‌شود. در سال 2022، صادرات محصولات گیاهی از سوی ایالات متحده 94.8 میلیارد دلار، از سوی برزیل 72.7 میلیارد دلار، و از سوی هلند 31.8 میلیارد دلار بود.
واردات تره بار به عراق
واردات تره بار به عراق اهمیت بالایی دارد، زیرا این کشور به دلیل شرایط اقلیمی و کمبود منابع آبی قادر به تولید کافی این محصولات نیست. به همین دلیل، بخش عمده‌ای از نیازهای سبزیجات عراق از طریق واردات تامین می‌شود. طبق آمارها، چین بزرگترین صادرکننده سبزیجات و تره بار به عراق است، به‌طوری‌که بخش قابل توجهی از واردات این کشور از چین تامین می‌شود. پس از چین، ترکیه و ایران نیز از تامین‌کنندگان اصلی سبزیجات به عراق هستند.
تنوع محصولات وارداتی به عراق شامل سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، پیاز، سیر، هویج، خیار و دیگر سبزیجات است. در سال‌های اخیر، قیمت واردات تره بار به عراق نوساناتی را تجربه کرده است. برای مثال، قیمت واردات از چین و هلند بالاتر از میانگین قیمت‌ها بوده است، در حالی که محصولات وارد شده از سوریه ارزان‌تر بوده‌اند.
عراق به دلیل تقاضای بالا برای محصولات تازه و خشک، همچنان یکی از بازارهای مهم برای صادرکنندگان تره بار محسوب می‌شود. واردات سبزیجات به عراق نه تنها به بهبود امنیت غذایی این کشور کمک می‌کند، بلکه فرصت‌های اقتصادی جدیدی را برای کشورهای صادرکننده ایجاد می‌کند.
صادرات تره بار از ایران به سایر کشورهای جهان
ایران به‌عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان تره‌بار در خاورمیانه و جهان، نقش مهمی در بازارهای جهانی دارد. بر اساس گزارش‌های اخیر، ایران در سال 2023 حدود 1.37 میلیون تن تره‌بار به ارزش 425 میلیون دلار به 43 کشور صادر کرده است. عراق، روسیه و امارات متحده عربی به ترتیب بزرگترین بازارهای صادراتی ایران هستند. کشورهای دیگری نظیر ژاپن، استرالیا، انگلستان، هند، مالزی و کانادا نیز از مشتریان عمده تره‌بار ایرانی محسوب می‌شوند.
صادرات اصلی ایران شامل انواع مختلفی از سبزیجات مانند هندوانه، خربزه، کدو، بادمجان، فلفل، کلم، ذرت، کرفس، لوبیا و گوجه‌فرنگی است. این محصولات به کشورهای مختلف از جمله عراق، کانادا، امارات متحده عربی، استرالیا، بحرین، آذربایجان، انگلستان، آلمان، روسیه، مجارستان، قزاقستان، لهستان، کویت، قطر، ترکیه، نروژ و عمان صادر می‌شوند. در مجموع، ایران پنجمین صادرکننده بزرگ سبزیجات در جهان و اولین در خاورمیانه است.
با توجه به تولید بالای سبزیجات در ایران و برنامه‌های توسعه‌ای وزارت جهاد کشاورزی برای افزایش تولید سالانه، انتظار می‌رود صادرات تره‌بار ایران در سال‌های آینده نیز ادامه داشته باشد. با این حال، تحریم‌های اقتصادی و چالش‌های مرتبط با ویروس کرونا تأثیراتی بر روند صادرات گذاشته‌اند که نیازمند مدیریت و راهکارهای مناسب برای حفظ و توسعه بازارهای صادراتی است.
صادرات تره بار از ایران به عراق
صادرات تره‌بار ایران به عراق یکی از اصلی‌ترین بخش‌های تجارت بین دو کشور است. ایران در سه ماه اول سال 2024 میلادی حدود 3 میلیارد دلار کالا به عراق صادر کرده که شامل محصولات مختلفی از جمله گاز طبیعی، سیب تازه، شمش آهن و فولاد، کاشی و سرامیک، هندوانه، کولرهای تبخیری، و گوجه‌فرنگی بوده است.
ایران و عراق روابط تجاری مستحکمی دارند و عراق یکی از مهمترین بازارهای صادراتی ایران به شمار می‌رود. صادرات تره‌بار از ایران به عراق شامل محصولاتی مانند هندوانه، خربزه، کدو، بادمجان، و فلفل است که بخش عمده‌ای از تجارت غیرنفتی بین دو کشور را تشکیل می‌دهد. در سال 2024، صادرات غیرنفتی ایران به عراق حدود 27 درصد افزایش داشته است.
رشد تجارت تره‌بار بین ایران و عراق به دلیل نزدیکی جغرافیایی و نیاز بالای عراق به محصولات کشاورزی و تره‌بار است. به عنوان مثال، صادرات سیب زمینی به عراق و صادرات بادمجان به عراق با رشد زیادی در سال های اخیر مواجه بوده است. این افزایش صادرات به توسعه اقتصادی هر دو کشور کمک کرده و فرصت‌های شغلی بیشتری در بخش کشاورزی و صادرات برای ایران ایجاد کرده است.
