صادرات تخمه آفتابگردان به عنوان یکی از محصولات کشاورزی مهم در بازار جهانی جایگاه ویژهای دارد. این محصول به دلیل مصارف متنوع از جمله مصرف خوراکی، استفاده در صنایع روغنکشی و کاربردهای دارویی و آرایشی، مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است. بزرگترین کشورهای صادرکننده تخمه آفتابگردان شامل اوکراین، رومانی، بلغارستان، چین و فرانسه هستند که بخش عمدهای از صادرات جهانی را به خود اختصاص دادهاند.
از نظر ارزش دلاری، اوکراین با صادراتی به ارزش 1.3 میلیارد دلار در سال 2022، بزرگترین صادرکننده تخمه آفتابگردان جهان بود. پس از آن، رومانی و بلغارستان به ترتیب با 1.2 میلیارد و 725 میلیون دلار در رتبههای دوم و سوم قرار دارند. تقاضای بالا و شرایط مناسب تولید در این کشورها باعث شده تا تخمه آفتابگردان یکی از اقلام مهم صادراتی آنها باشد.
بازار جهانی تخمه آفتابگردان نیز به طور پیوسته در حال رشد است. پیشبینی میشود تا سال 2030 حجم بازار جهانی تخمه آفتابگردان به 73 میلیون تن برسد که نشاندهنده رشد سالانه 3.8 درصدی است. این رشد به دلیل افزایش تقاضا در کشورهای مختلف از جمله اروپا و آسیا صورت میگیرد. به طور کلی، تخمه آفتابگردان محصولی استراتژیک در بازار جهانی است که به دلیل مصارف گسترده و تولید بالای آن در کشورهای مختلف، نقش مهمی در تجارت بینالمللی دارد.
بزرگترین تولیدکنندگان تخمه آفتاب گردان جهان
بزرگترین تولیدکنندگان تخمه آفتابگردان در جهان شامل روسیه، اوکراین، و آرژانتین هستند. روسیه با تولید بیش از 16.3 میلیون تن تخمه آفتابگردان در سال 2022 بزرگترین تولیدکننده جهان است. اوکراین با تولید حدود 11.3 میلیون تن در رتبه دوم قرار دارد، هرچند تولید آن نسبت به سالهای قبل کاهش یافته است. آرژانتین نیز با تولید حدود 4.1 میلیون تن در جایگاه سوم قرار دارد.
این کشورها با هم بیش از نیمی از تخمههای آفتابگردان جهان را تولید میکنند. روسیه و اوکراین با هم تقریباً نیمی از کل تولید جهانی را به خود اختصاص دادهاند و این دو کشور به دلیل شرایط جغرافیایی و اقلیمی مناسب، از تولیدکنندگان برتر این محصول محسوب میشوند. کشورهای دیگر نظیر چین، رومانی، و بلغارستان نیز از تولیدکنندگان مهم تخمه آفتابگردان هستند.
تولید جهانی تخمه آفتابگردان در سال 2022 به حدود 54.3 میلیون تن رسید که نسبت به سال قبل 6.83 درصد کاهش داشته است. این کاهش بیشتر به دلیل مشکلات ناشی از جنگ در اوکراین و تحریمهای اقتصادی علیه روسیه بوده است. با این حال، تولید تخمه آفتابگردان در دهه گذشته رشد قابل توجهی داشته است و پیشبینی میشود با بهبود شرایط اقتصادی و سیاسی، تولید آن باز هم افزایش یابد.
واردات و میزان مصرف تخمه آفتاب گردان عراق
عراق یکی از واردکنندگان تخمه آفتابگردان است، اگرچه تولید داخلی آن بسیار محدود است. تولید تخمه آفتابگردان در عراق در سال 2022 حدود 619 هزار کیلوگرم بود که نسبت به سال قبل کاهش 47.68 درصدی را نشان میدهد. این کاهش چشمگیر نشاندهنده چالشهایی است که تولید داخلی با آن مواجه است.
در زمینه واردات، عراق به طور منظم تخمه آفتابگردان از کشورهای مختلف وارد میکند تا نیاز داخلی خود را تأمین کند. این کشور عمدتاً به دلیل تقاضای بالای داخلی و عدم توانایی تولید کافی در داخل به واردات متکی است.
مصرف تخمه آفتابگردان در عراق به دلیل محبوبیت آن به عنوان میانوعده و استفاده در صنایع غذایی مختلف، رو به افزایش است. با توجه به رشد جمعیت و افزایش درآمدهای قابلمصرف، انتظار میرود که تقاضا برای این محصول در آینده نیز افزایش یابد. عواملی مانند ناپایداری سیاسی و زیرساختهای محدود ممکن است بر رشد بازار تأثیر بگذارد، اما با این حال، بازار تخمه آفتابگردان در عراق پتانسیل رشد بالایی دارد.
صادرات تخمه آفتاب گردان از ایران به عراق
صادرات تخمه آفتابگردان از ایران به عراق بهعنوان یکی از مهمترین بازارهای صادراتی ایران بهشمار میرود. عراق در سالهای اخیر به یکی از بزرگترین واردکنندگان تخمه آفتابگردان از ایران تبدیل شده است و بخش عمدهای از تخمه آفتابگردان تولیدی ایران به این کشور صادر میشود. تخمه آفتابگردان یکی از محصولات کشاورزی مهم ایران است که با توجه به کیفیت بالا و قیمت مناسب، مورد استقبال بازار عراق قرار گرفته است. همچنین صادرات جو به عراق و صادرات انجیر خشک به عراق نیز مورد استقبال بازار عراق قرار گرفته است.
در سال ۲۰۲۲، عراق بزرگترین بازار صادراتی تخمه آفتابگردان ایران بود و بیش از ۵۶ درصد از صادرات این محصول به عراق اختصاص داشت. این میزان نشاندهنده اهمیت بازار عراق برای صادرات محصولات کشاورزی ایران، بهویژه تخمه آفتابگردان است. علاوه بر عراق، ترکیه و قطر نیز از دیگر بازارهای مهم صادراتی تخمه آفتابگردان ایران هستند.
با توجه به شرایط مناسب و پروژههای جدیدی که در عراق آغاز شده، انتظار میرود صادرات تخمه آفتابگردان ایران به عراق در سالهای آتی نیز افزایش یابد و رکوردهای جدیدی در این زمینه ثبت شود. این رشد صادرات میتواند بهدلیل تقاضای بالای مصرفکنندگان عراقی و شرایط اقتصادی و تجاری مطلوب بین دو کشور باشد.
تذکر: صادرات تخمه آفتاب گردان خام از ایران ممنوع است.
انواع بسته بندی تخمه آفتاب گردان
تخمه آفتابگردان به شکلهای مختلفی بستهبندی میشود تا نیازهای مختلف بازار و ترجیحات مصرفکنندگان را برآورده کند. یکی از روشهای معمول بستهبندی، بستهبندی فلهای است که در این حالت تخمهها به صورت کیلویی در کیسههای بزرگ، اغلب تا ۲۵ یا حتی ۵۰ کیلوگرم، برای مصارف عمده یا صنعتی فروخته میشوند.
برای بازارهای خردهفروشی، تخمه آفتابگردان اغلب در بستهبندیهای کوچکتر و راحتتر عرضه میشود. این بستهبندیها شامل کیسههای ایستاده با قابلیت باز و بسته شدن مجدد هستند که به حفظ تازگی محصول کمک کرده و استفاده از آن را آسان میکنند. اندازههای این بستهبندیها متفاوت است، اما اندازههای معمول شامل بستههای ۴۵ گرمی برای تخمههای بدون پوست و بستههای ۱۰۰ گرمی برای تخمههای طعمدار و پوستدار است. علاوه بر این، جعبههای چاپی سفارشی نیز وجود دارند که حفاظت قویتری ارائه میدهند و برای افزایش دیده شدن برند و جذابیت بیشتر طراحی شدهاند.
یک گزینه محبوب دیگر بستهبندی، کیسههای وکیوم است که عمر مفید محصول را با جلوگیری از اکسیداسیون و ورود رطوبت افزایش میدهد. این بستهها میتوانند از اندازههای کوچک مناسب برای میان وعده تا بستههای بزرگ خانوادگی متغیر باشند. انتخاب نوع بستهبندی بستگی به عواملی مانند بازار هدف، نیازهای عمر مفید و استراتژیهای برندینگ دارد تا تخمهها به بهترین شکل ممکن به دست مصرفکنندگان برسند.