صادرات زیتون در سطح جهانی به دلیل رشد تقاضای مصرف‌کنندگان برای محصولات سالم و ارگانیک در حال افزایش است. کشورهای مدیترانه‌ای، مانند اسپانیا، ایتالیا، ترکیه، و یونان، به عنوان تولیدکنندگان و صادرکنندگان اصلی زیتون و روغن زیتون شناخته می‌شوند.
این کشورها به دلیل آب‌وهوای مناسب، تجربه طولانی در تولید زیتون، و کیفیت بالای محصولات خود، سهم بزرگی از بازار جهانی را در اختیار دارند.
به عنوان مثال، اسپانیا به تنهایی بیش از 20 درصد از تولید جهانی زیتون را به خود اختصاص داده است.
علاوه بر تولید و صادرات زیتون به صورت میوه تازه یا کنسروی، روغن زیتون نیز یکی از مهم‌ترین محصولات صادراتی این کشورها است.
کشورهایی مانند تونس و مراکش نیز به عنوان تولیدکنندگان مهم روغن زیتون در جهان مطرح هستند و سهم قابل توجهی در صادرات این محصول به بازارهای جهانی دارند.
تقاضای بالا برای روغن زیتون به ویژه در کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی باعث شده است که این کشورها به صادرات این محصول توجه ویژه‌ای داشته باشند.
چالش‌های موجود در بازار جهانی زیتون شامل نوسانات قیمت و تأثیرات تغییرات آب و هوایی بر تولید است.
همچنین رقابت بین تولیدکنندگان اصلی در تلاش برای حفظ کیفیت و کاهش هزینه‌های تولید نیز از دیگر عوامل تأثیرگذار بر صادرات زیتون و روغن زیتون است.
برترین تولیدکنندگان زیتون و روغن زیتون در جهان
در سطح جهانی، اسپانیا بزرگترین تولیدکننده زیتون و روغن زیتون است و به تنهایی بیش از 21 درصد از تولید جهانی را در اختیار دارد. اسپانیا علاوه بر تولید عمده، صادرکننده اصلی زیتون و روغن زیتون به کشورهای مختلف است.
ترکیه نیز به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ زیتون، در سال‌های اخیر با رشد قابل توجهی در تولید مواجه شده و تولید سالانه خود را به بیش از 3 میلیارد کیلوگرم رسانده است.
ایتالیا، اگرچه به عنوان سومین تولیدکننده بزرگ زیتون و روغن زیتون شناخته می‌شود، به دلیل کیفیت بالای محصولات خود شهرت جهانی دارد.
این کشور تمرکز زیادی بر تولید روغن‌های زیتون با کیفیت بالا دارد که در بازارهای بین‌المللی با قیمت‌های بالاتری عرضه می‌شوند.
کشورهای دیگری مانند مراکش و تونس نیز از تولیدکنندگان مهم زیتون در جهان هستند و صادرات بالایی به اروپا و آمریکا دارند.
رشد تولید زیتون و روغن زیتون در این کشورها به دلیل سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جدید و افزایش سطح زیر کشت زیتون بوده است.
علاوه بر این، این کشورها با تکیه بر تاریخچه طولانی در تولید زیتون، نقش مهمی در بازارهای جهانی ایفا می‌کنند.
صادرات زیتون از ایران
ایران یکی از کشورهای در حال توسعه در زمینه تولید زیتون و روغن زیتون است. اگرچه تولید زیتون در ایران در مقایسه با کشورهای مدیترانه‌ای کمتر است، اما در سال‌های اخیر به دلیل توسعه زیرساخت‌های کشاورزی و افزایش سطح زیر کشت زیتون، تولید و صادرات این محصول رشد داشته است.
استان‌هایی مانند زنجان و قزوین به عنوان مراکز اصلی تولید زیتون در ایران شناخته می‌شوند.
در سال 2022، ایران به دلیل افزایش سطح زیر کشت و بهره‌وری مزارع زیتون، توانست تولید خود را به حدود 200 هزار تن افزایش دهد.
نیمی از این تولید به صورت زیتون تازه و محصولات دیگر زیتونی به مصرف داخلی و بخشی دیگر به صورت روغن زیتون صادر می‌شود.
با وجود این رشد، ایران همچنان در مرحله توسعه تولید و صادرات زیتون قرار دارد و بازارهای صادراتی اصلی آن کشورهای همسایه و کشورهای منطقه خلیج فارس هستند.
در سال‌های اخیر، ایران تلاش کرده است تا با افزایش کیفیت محصولات و بهره‌گیری از تکنولوژی‌های جدید در فرآوری زیتون، سهم بیشتری از بازارهای جهانی را به دست آورد.
این اقدامات در راستای افزایش درآمدهای ارزی از طریق صادرات محصولات کشاورزی بوده است.
صادرات زیتون از ایران به عراق
عراق یکی از بازارهای مهم صادراتی برای زیتون و روغن زیتون ایران به شمار می‌آید. نزدیکی جغرافیایی و روابط تجاری نزدیک بین دو کشور باعث شده تا عراق به عنوان یکی از مقصدهای اصلی صادرات زیتون ایران محسوب شود.
نیاز روزافزون بازار عراق به محصولات کشاورزی از جمله زیتون، فرصت‌های مناسبی برای افزایش صادرات ایران به این کشور فراهم کرده است.
زیتون و روغن زیتون ایرانی به دلیل کیفیت مطلوب و قیمت رقابتی در بازار عراق محبوبیت بالایی دارد.
علاوه بر این، صادرات این محصولات به عراق با توجه به کاهش تعرفه‌های گمرکی و تسهیلات ارائه شده توسط دولت‌های دو کشور، به راحتی انجام می‌شود.
این موضوع باعث شده تا شرکت‌های ایرانی با افزایش صادرات به عراق، درآمدهای خود را افزایش دهند.
با توجه به ظرفیت‌های موجود در بازار عراق، پیش‌بینی می‌شود که ایران در سال‌های آینده بتواند با توسعه تولید و بهبود کیفیت محصولات خود، سهم بیشتری از این بازار را به دست آورد.
همچنین برنامه‌هایی برای افزایش تنوع محصولات زیتونی صادراتی به عراق و بهره‌برداری از فرصت‌های تجاری جدید نیز در دست اجرا است.
گذشته از این، صادرات پسته به عراق و صادرات زعفران به عراق نیز دارای سودآوری بسیار بالایی است.
