در ایران انواع مختلفی از سیب‌زمینی کشت می‌شود که به طور عمده به منظور تامین نیاز داخلی و همچنین صادرات مورد استفاده قرار می‌گیرند.
از جمله ارقام محبوب سیب‌زمینی می‌توان به آگریا، کایزر، جلی، جاوید، و ساتینا اشاره کرد.
هر یک از این ارقام دارای خصوصیات منحصر به فردی هستند که باعث می‌شود برای کاربردهای مختلف مانند تازه‌خوری، چیپس و یا فرآوری صنعتی مناسب باشند.
برای مثال، رقم آگریا با دوره رشد نیمه‌دیررس، مقاومت به بیماری‌های ویروسی و حساسیت به برخی بیماری‌ها، برای تولید چیپس بسیار مناسب است.
کشت سیب‌زمینی در ایران به صورت گسترده‌ای در سراسر کشور صورت می‌گیرد. استان‌های همدان، اردبیل و جنوب کرمان بیشترین سطح زیر کشت را به خود اختصاص داده‌اند.
در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰، استان همدان با تولید ۸۶۱,۳۳۰ تن سیب‌زمینی در رتبه اول تولید این محصول در کشور قرار گرفت.
میزان تولید این محصول در سایر استان‌ها مانند اردبیل و جنوب کرمان نیز به ترتیب ۵۹۷,۸۶۷ و ۵۱۸,۰۴۷ تن بوده است.
سیب‌زمینی‌های کشت‌شده در ایران بسته به نوع و شرایط محیطی از ۱۶ تا ۲۰ هفته پس از کاشت آماده برداشت می‌شوند.
سیب‌زمینی‌های زودرس، که زودتر به محصول‌دهی می‌رسند، معمولاً در بازه ۱۶ تا ۱۷ هفته پس از کشت برداشت می‌شوند.
در مقابل، سیب‌زمینی‌های دیررس در حدود ۱۸ تا ۲۰ هفته نیاز به رشد دارند تا به طور کامل آماده برداشت شوند.
این نوع سیب‌زمینی‌ها معمولاً از ماندگاری بالاتری برخوردارند و برای ذخیره‌سازی مناسب‌تر هستند.
مهمترین صادرکنندگان سیب زمینی در جهان
بازار جهانی سیب‌زمینی توسط چند کشور بزرگ هدایت می‌شود که از جمله مهمترین صادرکنندگان آن می‌توان به هلند، فرانسه، آلمان، بلژیک و چین اشاره کرد.
هلند با زیرساخت‌های پیشرفته و استفاده از تکنولوژی‌های مدرن، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان سیب‌زمینی و محصولات مرتبط با آن در جهان محسوب می‌شود.
این کشور به دلیل شرایط آب‌وهوایی مناسب و تکنیک‌های پیشرفته کشاورزی، قادر است محصولاتی با کیفیت بالا تولید کند که در بازارهای جهانی تقاضای بالایی دارند.
فرانسه و آلمان نیز به عنوان تولیدکنندگان بزرگ سیب‌زمینی در اروپا شناخته می‌شوند.
این کشورها علاوه بر تامین نیاز داخلی، محصولات خود را به کشورهای مختلف از جمله کشورهای همسایه و حتی به دیگر قاره‌ها صادر می‌کنند.
تولیدات فرانسه به دلیل کیفیت بالا و استانداردهای بهداشتی مورد تایید، در بازارهای بین‌المللی مشتریان زیادی دارند.
در آسیا، چین به عنوان بزرگترین تولیدکننده سیب‌زمینی در جهان شناخته می‌شود.
این کشور علاوه بر تامین نیازهای داخلی، در سالهای اخیر تلاش‌هایی برای افزایش صادرات خود به بازارهای خارجی انجام داده است.
با این حال، صادرات سیب‌زمینی چین در مقایسه با کشورهای اروپایی هنوز در مراحل ابتدایی قرار دارد و نیازمند بهبود زیرساخت‌های تولید و توزیع است.
صادرات سیب زمینی از ایران به سایر کشورها
ایران یکی از تولیدکنندگان مهم سیب‌زمینی در منطقه خاورمیانه است و به دلیل کیفیت مناسب محصولات و نزدیکی جغرافیایی، بخشی از محصولات خود را به کشورهای همسایه صادر می‌کند.
در سالهای اخیر، صادرات سیب‌زمینی ایران به کشورهای مختلف از جمله عراق، ترکیه و امارات متحده عربی افزایش یافته است.
بر اساس آمار، حجم صادرات سیب‌زمینی ایران در سال ۱۴۰۰ حدود ۴۰۰ هزار تن بوده که نسبت به سالهای قبل رشد قابل توجهی داشته است.
از جمله عواملی که به افزایش صادرات سیب‌زمینی ایران کمک کرده، می‌توان به کیفیت بالای محصولات، بسته‌بندی مناسب، و رعایت استانداردهای بین‌المللی اشاره کرد.
این عوامل باعث شده تا سیب‌زمینی ایران در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی رقابتی‌تر باشد.
علاوه بر این، توسعه شبکه حمل‌ونقل و بهبود فرآیندهای لجستیکی نیز در تسهیل صادرات این محصول نقش مهمی داشته است.
با وجود این، چالش‌هایی مانند نوسانات ارزی و تغییرات قوانین تجاری در برخی از کشورها می‌تواند بر روند صادرات سیب‌زمینی از ایران تاثیر بگذارد.
بنابراین، افزایش همکاری‌های تجاری و انعقاد توافقات بلندمدت با کشورهای مقصد می‌تواند به پایداری صادرات این محصول کمک کند.
صادرات سیب زمینی از ایران به عراق
عراق به عنوان یکی از بزرگترین واردکنندگان سیب‌زمینی ایران شناخته می‌شود.
در سالهای اخیر، به دلیل تنش‌های سیاسی و ناپایداری‌های اقتصادی در این کشور، وابستگی عراق به واردات مواد غذایی از جمله سیب‌زمینی افزایش یافته است.
در سال ۱۴۰۰، حدود ۳۵۰ هزار تن از صادرات سیب‌زمینی ایران به عراق اختصاص داشته که نشان‌دهنده اهمیت بازار عراق برای تولیدکنندگان ایرانی است.
مصرف سیب‌زمینی در عراق نیز با توجه به افزایش جمعیت و تغییرات در سبک زندگی، رو به افزایش است.
سیب‌زمینی به عنوان یکی از منابع مهم تامین کربوهیدرات و فیبر در رژیم غذایی مردم عراق محسوب می‌شود.
این محصول در تهیه غذاهای سنتی و مدرن کاربردهای گسترده‌ای دارد و همین موضوع باعث شده تا تقاضا برای سیب‌زمینی در این کشور بالا باشد.
در نتیجه، با توجه به نزدیکی جغرافیایی و سهولت دسترسی، بازار عراق یکی از مقاصد اصلی صادرات سیب‌زمینی برای ایران باقی خواهد ماند.
همچنین صادرات ماهی به عراق و صادرات رب انار به عراق در سالهای اخیر با رشد چشمگیری در بازار عراق مواجه بوده است.
برای حفظ و گسترش این بازار، تولیدکنندگان ایرانی باید بر بهبود کیفیت محصولات و توسعه روابط تجاری با شرکای عراقی تمرکز کنند.
