صنعت خودروسازی یکی از صنایع حساس و حیاتی است که کوچک‌ترین اشتباه در تولید و استفاده از قطعات بی‌کیفیت می‌تواند سلامت و حتی حیات انسان‌ها را تهدید کند. کشورهای کمتر توسعه‌یافته با واردات قطعات، تجهیزات و لوازم یدکی خودروهای گوناگون، مدیریت ریسک و کنترل تهدیدات خود را بهبود می‌بخشند. صادرات و واردات قطعات و لوازم یدکی خودروها برای بقای صنعت خودروسازی و صنایع وابسته بسیار حیاتی است. عراق، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بازارهای صادراتی ایران، در این زمینه اهمیت ویژه‌ای دارد.
فرصت‌های تجارت با عراق
- نزدیکی جغرافیایی و فرهنگی
– نزدیکی جغرافیایی ایران و عراق، کاهش هزینه‌های حمل و نقل و تسهیل در لجستیک را به همراه دارد. همچنین، تشابهات فرهنگی و زبانی می‌تواند روابط تجاری را تقویت کند.
- شرایط اقلیمی و بازسازی پس از جنگ
– تخریب زیرساخت‌های عراق در نتیجه جنگ، فرصت‌های مناسبی را برای صادرات قطعات و لوازم یدکی خودرو فراهم کرده است.
- ظرفیت بالای تولید در ایران
– ظرفیت بالای تولید و تکنولوژی‌های پیشرفته در ایران، امکان عرضه محصولات متنوع و با کیفیت را فراهم می‌کند.
چالش‌های صادرات به عراق
- رقابت شدید با سایر کشورها
– ایران باید با کشورهای اردن، هند، چین، ترکیه، عربستان، امارات و آمریکا رقابت کند. این کشورها نیز به دنبال سهم بیشتری از بازار عراق هستند.
- مشکلات لجستیکی و زیرساختی
– مشکلات لجستیکی و زیرساختی در عراق، از جمله حمل و نقل نامناسب و پیچیدگی‌های گمرکی، روند صادرات را دشوار می‌کند.
- تحریم‌ها و تعرفه‌های گمرکی
– اعمال تحریم‌ها و تعرفه‌های گمرکی جدید (15 درصد برای قطعات خودرو و 8 الی 10 درصد برای وسایل نقلیه موتوری) تجارت دوجانبه را تحت تاثیر قرار داده است.
پرفروش‌ترین قطعات خودرو در عراق
برخی از پرفروش‌ترین و پرسودترین قطعات خودرو شامل:
– قطعات سیستم ترمز: دیسک‌ها، صفحه‌ها، کالیپرها، لنت
– روغن‌های خودرو: روغن موتور، روغن ترمز، روغن دیفرانسیل، روغن جعبه‌دنده، روغن گیربکس
– فیلترهای ماشین: فیلتر هوا، فیلتر سوخت، فیلتر روغن، فیلتر کابین
– قطعات جلوبندی خودرو: شیشه جلو، چراغ‌های جلو، آینه‌بغل‌ها، فنرها و کمک‌فنرها، پلوس، سر پلوس، مشعلی پلوس
– تسمه‌ها: تسمه تایم و تسمه دینام
– قطعات برقی و الکترونیکی: شمع، وایر شمع، دلکو، کوئل، دینام، رله‌ها، باتری
– لاستیک‌ها
– قطعات و اجزای موتور: رادیاتور، سنسور اکسیژن، میل بادامک، بلبرینگ
عراق، یک شریک پایدار در تجارت قطعات خودرو
عراق از سال 2011 به‌عنوان بزرگ‌ترین بازار وارداتی برای قطعات ایرانی شناخته می‌شود. در سال 2018، 3/26 میلیون دلار از قطعات خودرو ایران به عراق صادر شد، که این مقدار یک‌سوم از کل صادرات قطعات خودرو ایران را تشکیل می‌داد. باوجوداین، ایران تنها 1/6 درصد از کل واردات عراق در زمینه قطعات خودرو را به خود اختصاص داده است.
حضور فعال در بازار خودرو عراق
شرکت‌های خودروسازی ایرانی، نظیر ایران‌خودرو، حضور فعالی در بازار عراق دارند. در سال 2016، ایران‌خودرو یک خط تولید در اسکندریه عراق ایجاد کرد. بااین‌حال، تجارت دوجانبه به دلیل تحریم‌ها آسیب‌دیده و صادرات وسایل نقلیه ایران کاهش یافته است. همچنین صادرات شیرآلات به عراق و صادرات سیم و کابل به عراق از سودآوری بسیار بالایی برخوردار است.
مصرف‌کنندگان عراقی و رقابت در بازار
مصرف‌کنندگان عراقی به کیفیت قطعات خودرو اهمیت زیادی می‌دهند. بازار خدمات پس از فروش در عراق با رقابت قطعات دست‌دوم وارداتی ارزان مواجه است. ارزش این بازار در سال 2018 حداقل 4 میلیارد دلار تخمین زده شده است.
پتانسیل رشد بخش خودرو عراق
بخش خودرو عراق دارای ظرفیت رشد بالایی است. در سال 2018، با فروش 53528 دستگاه خودرو، عراق به شصت و سومین بازار بزرگ جهانی تبدیل شد. با این حال، این میزان در مقایسه با فروش 165000 دستگاه خودرو در سال 2010 افت محسوسی داشته است.
نتیجه‌گیری
صادرات قطعات خودرو به عراق از اهمیت بالایی برخوردار است و با توجه به ظرفیت‌های موجود، می‌تواند یکی از حوزه‌های سودآور صادراتی باشد. با برنامه‌ریزی دقیق و توجه به نیازهای بازار عراق، ایران می‌تواند سهم بیشتری از این بازار را به خود اختصاص دهد.
