لبنیات صادراتی شامل محصولات متنوعی است که مهمترین آنها شیر خشک بدون چربی (SMP)، شیر خشک کامل (WMP)، کره، پنیر، ماست و خامه هستند.
این محصولات به دلیل طولانیمدت بودن تاریخ مصرف، بیشتر در تجارت جهانی کاربرد دارند.
شیر خشک به دلیل نیاز به ذخیره و نگهداری طولانیمدت در بسیاری از کشورها پرتقاضا است و ماست و پنیر نیز به خاطر ارزش غذایی بالا و کاربرد در رژیمهای غذایی مختلف صادرات میشوند.
کره و خامه نیز برای مصارف صنعتی و خانگی جایگاه ویژهای دارند.
در سالهای اخیر، صادرات جهانی لبنیات با رشد قابل توجهی همراه بوده است.
طبق آمار سازمان جهانی FAO، صادرات لبنیات در سال ۲۰۱۸ به حدود ۷۵ میلیون تن رسید و با رشد ۲.۹ درصدی نسبت به سال گذشته همراه بود.
تقاضای زیاد در کشورهای در حال توسعه و تغییرات در الگوهای مصرف غذایی، به ویژه در آسیا، از مهمترین عوامل افزایش صادرات لبنیات بودهاند.
برترین صادرکنندگان لبنیات در جهان
در عرصه تجارت جهانی لبنیات، نیوزیلند بزرگترین صادرکننده است و سهم بزرگی از بازار جهانی را در اختیار دارد.
این کشور به دلیل شرایط جغرافیایی و اقتصادی خاص، توانسته است به یک قدرت جهانی در تولید و صادرات محصولات لبنی تبدیل شود.
نیوزیلند در سال 2023 با 6.8 میلیارد دلار صادرات لبنیات، بالاترین میزان صادرات را ثبت کرد.
پس از نیوزیلند، آلمان، هلند و ایالات متحده از دیگر صادرکنندگان بزرگ محصولات لبنی هستند که صادرات آنها به ترتیب 3.4 میلیارد، 2.8 میلیارد و 2.6 میلیارد دلار بوده است.
همچنین، کشورهایی نظیر فرانسه، ایرلند و استرالیا نیز از صادرکنندگان برتر لبنیات به شمار میروند.
این کشورها به دلیل زیرساختهای قوی و دامداریهای پیشرفته، توانستهاند نقش مهمی در بازار جهانی ایفا کنند.
رشد مداوم در تقاضای جهانی، بهویژه در آسیا و خاورمیانه، باعث شده تا این کشورها به عنوان صادرکنندگان برتر تثبیت شوند.
مقاصد صادراتی لبنیات ایران
ایران یکی از تولیدکنندگان مهم لبنیات در منطقه است و بخش قابل توجهی از محصولات خود را به کشورهای همسایه و برخی کشورهای آسیایی و آفریقایی صادر میکند.
مهمترین مقاصد صادراتی لبنیات ایران شامل عراق، افغانستان، پاکستان و روسیه است.
به دلیل نزدیکی جغرافیایی و نیاز به محصولات با کیفیت، این کشورها بخش عمدهای از صادرات لبنی ایران را به خود اختصاص دادهاند.
حجم صادرات ایران در سالهای اخیر با نوساناتی همراه بوده، اما همچنان توانسته جایگاه خود را در بازارهای منطقه حفظ کند.
در ایران، تولید عمده محصولات لبنی در استانهای مازندران، تهران و خراسان رضوی صورت میگیرد.
این استانها به دلیل وجود دامداریهای گسترده و زیرساختهای قوی تولید لبنیات، بیشترین سهم را در تولیدات لبنی ایران دارند.
سود حاصل از صادرات لبنیات برای ایران به دلیل هزینههای پایین تولید و تقاضای زیاد در کشورهای همسایه، قابل توجه است.
صادرات لبنیات ایران به چین
صادرات لبنیات ایران به چین در سالهای اخیر افزایش یافته است.
با توجه به نیاز روزافزون چین به محصولات لبنی و تمایل به گسترش همکاریهای تجاری، ایران توانسته است بخشی از بازار این کشور را به خود اختصاص دهد.
به خصوص شیر خشک و پنیر از جمله محصولاتی هستند که ایران به چین صادر میکند.
این بازار برای ایران اهمیت بسیاری دارد چرا که چین یکی از بزرگترین واردکنندگان محصولات لبنی در جهان است و فرصتهای فراوانی برای توسعه صادرات فراهم میکند.
با این حال، میزان دقیق صادرات لبنیات ایران به چین تحت تأثیر روابط تجاری دو کشور و تغییرات در تقاضای داخلی چین متغیر است.
ولی با توجه به رشد روزافزون مصرف لبنیات در چین و حمایتهای دولتی از تولیدکنندگان ایرانی، انتظار میرود که این تجارت در سالهای آینده بیشتر تقویت شود.
همچنین انتظار می رود صادرات عسل به چین و صادرات خرما به چین دارای روند افزایشی بوده و سودآوری بالایی برای ایران به همراه داشته باشد.