تجارت ایران با هند: بررسی اقتصاد و صادرات بین المللی

هند یا هندوستان، با نام رسمی جمهوری هندوستان، پایتخت آن دهلی نو است. این کشور از شمال غربی با پاکستان، از شمال با چین، بوتان، نپال و تبت، و از شمال شرقی با برمه و بنگلادش هم‌مرز است. همچنین هند از باختر با خلیج فارس، از شرق با خلیج بنگال، و از جنوب با اقیانوس هند مرز آبی دارد.

مساحت هند ۳٬۴۰۲٬۸۷۳ کیلومتر مربع است که هفتمین کشور بزرگ جهان و دو برابر اندازه ایران است. بخش عمده‌ای از سرزمین هند پست و هموار است و رشته‌کوه هیمالیا در شمال این کشور قرار دارد که مانع از نفوذ رطوبت و ابرهای باران‌زا به شمال آسیا می‌شود. این وضعیت باعث شده است که هند کشوری پرباران و مرطوب با خاک بسیار حاصلخیز باشد و بتواند جمعیت زیادی را در خود جای دهد.

جمعیت هند ۱٬۲۱۰٬۱۹۳٬۴۲۲ نفر است و پس از چین دومین کشور پرجمعیت دنیا به‌شمار می‌آید. بمبئی (مومبائی) با جمعیتی نزدیک به ۱۴ میلیون نفر پرجمعیت‌ترین شهر هند است. هند بیش از سی و پنج شهر بزرگ با جمعیت بالای یک میلیون نفر دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به بمبئی (مومبائی)، دهلی، کلکته، مدرس، بنگلور، حیدرآباد، اگرا، میسور، جی‌پور، گوا، پونا، بوپال، تریواندروم، سورات، کانپور و احمدآباد اشاره کرد.

 

 اقتصاد هند

اقتصاد هند از یک اقتصاد برنامه‌ریزی شده به یک اقتصاد بازاری با درآمد متوسط تبدیل شده است. این کشور پنجمین اقتصاد بزرگ دنیا از نظر تولید ناخالص داخلی (GDP) اسمی و سومین اقتصاد بزرگ از نظر قدرت خرید (PPP) است. هند تا سال 1991، مدل اقتصادی شوروی را دنبال می‌کرد و سیاست‌های اقتصادی محافظه‌کارانه‌ای را اجرا می‌کرد. پایان جنگ سرد و بحران تراز پرداخت‌ها در سال 1991 منجر به پذیرش اصلاحات اقتصادی گسترده و برنامه‌ریزی نشان‌دهنده در هند شد.

از آغاز قرن 21، متوسط رشد سالانه تولید ناخالص داخلی هند 6 تا 7 درصد بوده است. حدود 70 درصد از GDP هند از مصرف داخلی تأمین می‌شود و این کشور همچنان چهارمین بازار مصرفی بزرگ جهان است. علاوه بر مصرف خصوصی، GDP هند نیز توسط هزینه‌های دولتی، سرمایه‌گذاری‌ها و صادرات تقویت می‌شود. در سال 2022، هند هشتمین واردکننده و دهمین صادرکننده بزرگ دنیا بود.

بخش خدمات بیش از 50 درصد از GDP را تشکیل می‌دهد و همچنان سریع‌ترین رشد را دارد، در حالی که بخش صنعتی و کشاورزی بیشترین نیروی کار را به خود اختصاص داده‌اند. هند یکی از بزرگترین بورس‌های دنیا را دارد و ششمین تولیدکننده بزرگ در جهان است.

منابع طبیعی هند

منابع معدنی اصلی هند شامل زغال‌سنگ (چهارمین ذخایر بزرگ دنیا)، آهن، منگنز، میکا، بوکسیت، تیتانیوم، کرومیت، گاز طبیعی، الماس، نفت خام، سنگ آهک و توریوم (بیشترین در جهان در سواحل ایالت کرالا) می‌باشد. هند بزرگترین تولیدکننده بلوک‌های میکا و تکه‌های میکا است. این کشور دومین تولیدکننده بزرگ باریت و کرومیت در جهان است.

ذخایر نفتی هند که در ساحل بمبئی در ماهاراشترا، گجرات و در شرق آسام وجود دارند، بیش از 25 درصد از نیازهای داخلی را تأمین می‌کنند. همچنین، هند دارای منابع قابل توجهی سنگ معدن تیتانیوم، الماس و سنگ آهک است.

 

عملکرد تجارت هند در سال مالی 2023-24

هند پیش‌بینی کرده است که ارقام صادراتی در سال مالی 2023-24 به حدود 776.68 میلیارد دلار برسد که کمی بیشتر از 776.40 میلیارد دلار سال قبل است. در مارس 2024، صادرات کالاهای ماهانه به بالاترین میزان خود در سال مالی رسید و به 41.68 میلیارد دلار رسید.

واردات کل کالاهای هند در سال مالی 2023-24 با 5.66 درصد کاهش به 675.44 میلیارد دلار رسید. هند در تلاش است تا پروفایل صادراتی خود را فراتر از بخش‌های سنتی مانند سنگ آهن و محصولات کشاورزی گسترش دهد و بر الکترونیک، داروسازی، محصولات مهندسی و مواد غذایی تمرکز کند.

 

برترین کشورهای صادرکننده به هند

هند روابط دوستانه‌ای با اکثر کشورهای دنیا دارد و برترین کشورهای صادرکننده کالا به هند عبارتند از:

– چین (16.7 درصد)

– امارات متحده عربی (7.46 درصد)

– ایالات متحده آمریکا (6.95 درصد)

– سوئیس (5.65 درصد)

– عربستان سعودی (4.55 درصد)

– عراق (4.17 درصد)

– استرالیا (3.65 درصد)

– هنگ کنگ (3.02 درصد)

– کره جنوبی (2.85 درصد)

کشورهای شریک تجاری هند

بزرگ‌ترین شریک تجاری هند در بخش تجارت بین المللی، ایالات متحده آمریکا است؛ امارات متحده عربی و چین نیز رتبه‌های دوم و سوم را به خود اختصاص داده‌اند. ارزش صادرات هند به ۲۰ مقصد عمده صادراتی این کشور در مجموع ۲۲۰ میلیارد دلار بوده است که ۶۸ درصد از کل صادرات هند را تشکیل می‌دهد.

 

جایگاه ایران در صادرات به هند

ایران در میان مبادی عمده وارداتی هند در جایگاه دهم قرار دارد. سهم ایران از تامین نیازهای وارداتی هند ۲.۹ درصد از کل واردات هند بوده است. ارزش صادرات کالایی هند به ایران در سال ۲۰۱۸، حدود ۲.۹ میلیارد دلار بوده است که ۰.۹ درصد از ارزش کل صادرات هند را تشکیل می‌دهد.

 

ایران چه محصولاتی به هند صادر می‌کند؟

از جمله نیازهای وارداتی هند که در سال‌های اخیر توسط ایران تأمین شده‌اند، می‌توان به خشکبار، حبوبات، خرما، میوه خشک، میوه‌های تازه، سبزیجات، زعفران، پوست و پشم حیوانات، گچ و سیمان، محصولات پتروشیمی و محصولات شیمیایی اشاره کرد. برخی از این محصولات مثل پیاز، خرما، کیوی، بادام، زعفران و گاز طبیعی از مهم‌ترین اقلام صادراتی ایران به هند هستند.