حنا، گیاهی درختچه‌ای با گل‌های معطر و معمولاً سفید مایل به سبز است که بومی آفریقای شمالی، آسیای جنوبی و غربی و شمال استرالیا می‌باشد. این گیاه به دلیل داشتن خواص رنگ‌آمیزی و آرایشی، از اهمیت بسیاری برخوردار است. حنا برای رنگ‌آمیزی پوست، مو و ناخن‌ها و همچنین پارچه‌هایی مانند ابریشم، پشم و چرم استفاده می‌شود. علاوه بر این، حنا دارای خواص دارویی بوده و برای درمان سنگ‌های کلیوی، زردی و ترمیم زخم‌ها استفاده می‌شود.
تاریخچه و کاربرد سنتی
حنا به عنوان ماده‌ای آرایشی از دیرباز در مصر باستان، بخش‌هایی از آفریقای شمالی، شبه جزیره عربستان و شبه‌قاره هند استفاده می‌شده است. در ایران نیز، حنا به دلیل خواص جادویی و درمانی‌اش، جایگاهی ویژه داشته است. در گذشته، آسیاب‌های بسیاری برای آسیاب کردن برگ‌های حنا ساخته می‌شدند، اما با گذر زمان و جایگزینی کشتزارهای حنا با دیگر محصولات، این آسیاب‌ها و صنایع مرتبط با آن نیز به تدریج از بین رفتند.
کشت و تولید حنا در ایران
در ایران، حنا در مناطق جنوبی کشور، به‌ویژه در استان‌های کرمان، هرمزگان و بلوچستان کشت می‌شود. حنای نرماشیر (استان کرمان) به عنوان بهترین حنای ایران شناخته می‌شود و حنای کرمان، یزد و بم نیز در درجات بعدی قرار دارند. حنا دو بار در سال برداشت می‌شود؛ بار اول در اوایل تیرماه (حنای گرما) و بار دوم در اواخر آبان (حنای قوس).
اهمیت در ایران
در ایران، حنا به دلیل ویژگی‌های جادویی و خواص درمانی از دیرباز جایگاه ویژه‌ای داشته است. تولید و آسیاب کردن برگ‌های حنا در مناطقی چون کرمان، بلوچستان و هرمزگان انجام می‌شود و حنای شهداد کرمان به دلیل کیفیت بالا و رنگ آتشین مشهور است.
جایگاه یزد در صنعت حنا
شهر یزد به دلیل داشتن آب و هوای خشک، به عنوان مرکز صادرات حنای درجه یک شناخته می‌شود. پیشه حناسابی یا مازاری یکی از مشاغل اصلی یزد از قدیم بوده و هنوز هم در این شهر رونق دارد. مغازه‌هایی با قدمت بالا در یزد به فروش حنا مشغولند و کوچه‌ای تاریخی به نام کوچه مازاری‌ها نیز وجود دارد که مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار می‌گیرد.
صادرات حنا
ایران یکی از صادرکنندگان عمده حنا به کشورهای مختلف از جمله آذربایجان، افغانستان، امارات متحده عربی، انگلستان، عراق و چند کشور دیگر است. حنای یزد به کشورهای عراق، ترکیه، اوکراین، روسیه، چین، امارات، کویت، فرانسه و کانادا صادر می‌شود.
همکاری تجاری با ترکیه
کشور ترکیه از دیرباز روابط تجاری مطلوبی با ایران داشته و صادرات به ترکیه نیز از جمله این روابط است. شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی ایران نیز خدمات حمل و ترخیص کالا را بین دو کشور انجام می‌دهند.
صادرات و بازار جهانی
حنا از ایران به کشورهایی چون آذربایجان، افغانستان، آلمان و امارات متحده عربی صادر می‌شود. در استان یزد، پیشه حناسابی با قدمت 200 ساله همچنان رونق دارد و حنای حلما به کشورهایی چون عراق، ترکیه و فرانسه صادر می‌شود.
نتیجه‌گیری
حنا به عنوان یکی از گیاهان باارزش، هم در صنعت رنگ‌آمیزی و هم در طب سنتی جایگاه مهمی دارد. با وجود تغییرات در روش‌های تولید، این صنعت همچنان در ایران به‌ویژه در یزد حفظ شده و به بازارهای جهانی راه یافته است. همچنین صادرات نمک به ترکیه از جمله صادرات بسیار سوداور برای ایران محسوب می شود.
