زغال فشرده، که به آن بریکت نیز می‌گویند، نوعی زغال است که از مواد طبیعی مانند خاک اره و ضایعات چوب ساخته می‌شود.
فرایند تولید آن شامل فشرده‌سازی این مواد و سپس پخت آنها در کوره است تا به زغالی با چگالی و دوام بیشتر تبدیل شود.
دو نوع اصلی از زغال فشرده وجود دارد: زغال فشرده از خاک اره و زغال تولید شده از زباله‌های چوبی دیگر مانند پوست گردو.
این نوع زغال به دلیل عمر طولانی‌تر، عدم تولید دود و بو، و آلایندگی کمتر مورد توجه است و به عنوان جایگزینی برای زغال چوبی و زغال‌سنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
صادرات زغال فشرده در جهان در حال رشد است، چرا که این نوع زغال به دلیل ویژگی‌های دوستدار محیط زیست و کم آلایندگی، بازارهای مختلفی را به خود جذب کرده است.
کشورهای مختلفی از جمله چین، اندونزی و برخی کشورهای آفریقایی در تولید این محصول فعال هستند.
به عنوان مثال، در سال‌های اخیر میزان تقاضا برای زغال فشرده در اروپا و کشورهای خاورمیانه افزایش یافته است.
برترین صادرکنندگان زغال فشرده در جهان
چین بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده زغال فشرده در جهان محسوب می‌شود.
این کشور به دلیل منابع گسترده‌ای که دارد، تولیدات بالایی در این زمینه دارد. اندونزی و ویتنام نیز به عنوان دیگر تولیدکنندگان اصلی در این بازار شناخته می‌شوند.
این کشورها به ویژه به دلیل استفاده گسترده از منابع طبیعی خود، توانسته‌اند سهم قابل توجهی از بازارهای بین‌المللی را به دست آورند.
علاوه بر این، برزیل نیز به عنوان یک تولیدکننده بزرگ زغال فشرده شناخته می‌شود.
این کشور به ویژه در زمینه زغال‌های ساخته شده از ضایعات گیاهی و چوبی فعالیت دارد.
در اروپا نیز برخی کشورها مانند لهستان و اوکراین تولیدات محدودی دارند، اما به دلیل قوانین سخت‌گیرانه محیط زیستی، بیشتر مصرف‌کننده زغال فشرده هستند تا صادرکننده.
مقاصد صادراتی زغال فشرده ایران
ایران یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان زغال فشرده است و محصولات خود را به کشورهای مختلفی از جمله ترکیه، عراق، افغانستان و کشورهای حوزه خلیج فارس صادر می‌کند.
میزان صادرات زغال فشرده ایران در سال‌های اخیر افزایش یافته است، چرا که این محصول به دلیل قیمت مناسب و کیفیت بالا در بازارهای جهانی مورد توجه قرار گرفته است.
هزینه تولید زغال فشرده در ایران نسبتاً پایین است، زیرا مواد اولیه به فراوانی در دسترس است و همین امر باعث می‌شود سودآوری این صنعت بالا باشد.
رقبای اصلی ایران در صادرات زغال فشرده شامل کشورهای چین و اندونزی هستند.
این کشورها با داشتن منابع طبیعی گسترده و فناوری پیشرفته، سهم قابل توجهی از بازارهای جهانی را در اختیار دارند.
به عنوان مثال، چین با صادرات به اروپا و آمریکا بازارهای بزرگی را به دست آورده است، در حالی که ایران بیشتر بر بازارهای منطقه‌ای خود تمرکز دارد.
صادرات زغال فشرده از ایران به افغانستان
افغانستان یکی از مشتریان اصلی زغال فشرده ایران است. به دلیل نزدیکی جغرافیایی و هزینه‌های پایین حمل و نقل، ایران توانسته است حجم بالایی از زغال فشرده را به این کشور صادر کند.
بر اساس آمار، صادرات زغال فشرده ایران به افغانستان در سال‌های اخیر افزایش یافته و حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از کل صادرات زغال فشرده ایران را تشکیل می‌دهد.
این محصول در افغانستان به دلیل هزینه مناسب و نیاز به سوخت‌های جایگزین بسیار مورد استقبال قرار گرفته است.
زغال فشرده ایران به ویژه در شهرهای بزرگ افغانستان مانند کابل و هرات به مصرف می‌رسد و به دلیل کیفیت بالا و قیمت مناسب در این کشور بسیار محبوب است.
همچنین صادرات قیر به افغانستان و صادرات سیمان به افغانستان نیز در سال های اخیر با سودآوری بسیار بالایی برای ایران همراه بوده است.
شهرهای تولیدکننده زغال فشرده در ایران
تولید زغال فشرده در ایران بیشتر در شهرهای تهران، کرج، شیراز و اصفهان متمرکز است.
این شهرها به دلیل دسترسی آسان به مواد اولیه، بازار مصرف بزرگ و وجود کارگاه‌های صنعتی، سهم زیادی از تولید زغال فشرده ایران را به خود اختصاص داده‌اند.
به عنوان مثال، در تهران و کرج کارگاه‌های صنعتی بزرگی وجود دارند که سالانه حجم زیادی از این محصول را تولید می‌کنند.
میزان تولید سالانه زغال فشرده در ایران حدود ۲۰۰ هزار تن است.
با توجه به تقاضای بالای داخلی و خارجی، این میزان در سال‌های اخیر افزایش یافته است و بسیاری از تولیدکنندگان در حال گسترش ظرفیت تولید خود هستند تا بتوانند نیازهای بازارهای جدید را تامین کنند.
